آشنایی کامل با اینسرت تراشکاری؛ انواع، کاربردها

[afzarpardazesh]

اینسرت تراشکاری یکی از پرکاربردترین ابزارهای ابزارگیر و ماشین‌کاری در کارگاه‌های صنعتی و کارخانجات ساخت قطعات فلزی است. اینسرت‌ها را به نام تیغچه تراشکاری یا الماس تراشکاری نیز می‌شناسند و نقش حیاتی در فرآیند حذف مواد، شکل‌دهی قطعات و افزایش دقت و سرعت تولید دارند. اگر به دنبال آشنایی با انواع اینسرت تراشکاری، کاربردها، نکات مهم انتخاب و راهنمای جامع خرید هستید، این مقاله بهترین راهنمای شماست.

اینسرت تراشکاری چیست؟

اینسرت تراشکاری (Turning Insert) قطعه‌ای کوچک، قابل تعویض و معمولا چندضلعی از جنس کاربید، سرامیک، CBN یا PCD است که بر روی هولدر (Holder) یا ابزارگیر تراش نصب می‌شود. وظیفه اینسرت، براده‌برداری و ماشین‌کاری سطح قطعه کار است. با استفاده از اینسرت‌ها نیازی به تیز کردن مکرر ابزار نبوده و تنها با تعویض سریع اینسرت، دستگاه مجددا آماده به کار می‌شود.

مزایای استفاده از اینسرت در تراشکاری

• تعویض سریع و آسان: بدون توقف دستگاه و کاهش زمان مرده
  
• تنوع شکل و جنس: قابل انتخاب با توجه به نوع عملیات و آلیاژ قطعه کار
  
• افزایش کیفیت سطح: براده‌برداری یکنواخت و دقیق
  
• طول عمر بیشتر ابزارگیر: چون ابزار اصلی ساییده نمی‌شود
  
• کاهش هزینه‌ها: تنها اینسرت تعویض می‌شود نه کل ابزار
  

انواع اینسرت تراشکاری از نظر شکل و کاربرد

اینسرت‌ها بر اساس شکل هندسی، درجه زاویه و نوع کاربرد دسته‌بندی می‌شوند. متعارف‌ترین اشکال عبارتند از:

۱. اینسرت چهارگوش (Square Insert)

برای تراشکاری‌های سبک و عملیات‌های پرداخت سطحی کاربرد دارد. مقاومت بالایی در لبه‌ها دارد اما برای باربرداری سنگین چندان مناسب نیست.

۲. اینسرت لوزی یا الماسی (Diamond/Rhombic Insert)

رایج‌ترین نوع اینسرت تراشکاری و مناسب برای انواع عملیات‌های براده‌برداری سریع و پرداخت‌کاری است. زاویه نوک اینسرت‌های الماسی معمولا بین ۳۵ تا ۸۰ درجه متفاوت است. نوع پرکاربرد آن با زاویه ۶۰ و ۸۰ درجه است.

۳. اینسرت گرد (Round Insert)

این سری اینسرت‌ها مخصوص براده‌برداری سنگین، تراشکاری قطعات سخت و حذف حجم بالای مواد هستند و در صنایعی مانند ریخته‌گری و قالب‌سازی کاربرد دارد.

۴. اینسرت مثلثی (Triangular Insert)

مناسب برای براده‌برداری نیمه‌سنگین و ایجاد زاویه‌های مشخص روی قطعه کار است. سه لبه قابل استفاده دارد و برای تراشکاری‌های متوسط گزینه مناسبی است.

۵. اینسرت پنج‌ضلعی و شش‌ضلعی

این نوع اینسرت‌ها برای عملیات تخصصی و خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند و معمولاً در صنایع بزرگ و خطوط تولید سریع کاربرد دارند.

مواد ساخت اینسرت تراشکاری

۱. کاربید تنگستن (Tungsten Carbide): متداول‌ترین ماده با مقاومت حرارتی و سختی بالا مناسب براده‌برداری فولاد، چدن و آلیاژهای فلزی

۲. سرامیک: مقاومت بسیار بالا به سایش و مناسب تراشکاری قطعات سخت حرارت‌دیده

۳. CBN (نیترید بور مکعبی): برای براده‌برداری فلزات سخت‌شده مثل فولاد ابزار یا چدن

۴. PCD (الماس چندکاره): برای براده‌برداری آلومینیوم، مس، برنج و مواد غیرآهنی با دقت بسیار بالا

۵. HSS: امروزه کمتر استفاده می‌شود و جای خود را به کاربید و سرامیک داده است

سیستم کدگذاری و مشخصات روی اینسرت‌ها

برای شناسایی انواع اینسرت‌ها از استاندارد ISO استفاده می‌شود که روی هر اینسرت یک کد ۶ تا ۸ حرفی حک شده است. این کد شامل شکل، زاویه، اندازه، ضخامت و نوع نگهدارنده می‌شود. مثال: CCMT 09T304

• C: شکل الماسی
  
• C: نوع گیره و حفره
  
• M: زاویه آزاد
  
• T: نوع لبه
  
• 09: طول ضلع
  
• T3: ضخامت
  
• 04: شعاع لبه
  

فاکتورهای مهم در انتخاب اینسرت تراشکاری

۱. جنس قطعه کار (مواد پایه): هر متریال به اینسرت خاص خود نیاز دارد. مثلاً برای فولاد سخت از CBN و برای آلومینیوم از PCD استفاده کنید.

۲. نوع عملیات (براده‌برداری، پرداخت‌کاری، شیارزنی و …): شکل و زاویه اینسرت بسته به کاربرد انتخاب خواهد شد.

۳. سرعت تراش و عمق برش: این موارد تعیین‌کننده سطح دوام و عمر مفید اینسرت است.

۴. سیستم خنک‌کاری و روان‌کاری: استفاده صحیح از خنک‌کننده عمر اینسرت را افزایش می‌دهد.

کاربردهای اینسرت تراشکاری

• تراشکاری قطعات صنعتی در کارگاه‌های مکانیکی و تولیدی
  
• ساخت قطعات اتومبیل، هواپیما و ماشین‌آلات سنگین
  
• تهیه قطعات پزشکی و ابزار دقیق
  
• صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
  
• قالب‌سازی و مدل‌سازی دقیق
  

نحوه نصب و تعویض اینسرت تراشکاری

۱. خاموش کردن دستگاه جهت ایمنی

۲. باز کردن ابزارگیر و برداشتن اینسرت قدیمی

۳. تمیز کردن محل نشیمن اینسرت

۴. جاگذاری اینسرت جدید و بستن پیچ‌ها طبق گشتاور استاندارد

۵. بررسی تراز بودن اینسرت

نکات کلیدی برای افزایش عمر اینسرت

• استفاده از دور مناسب دستگاه و میزان خوراک صحیح
  
• روان‌کاری و خنک‌کاری استاندارد
  
• انتخاب زاویه مناسب اینسرت نسبت به قطعه
  
• خودداری از باردهی بیش از حد مجاز
  
• بازرسی و تعویض به موقع جهت جلوگیری از آسیب قطعه کار
  

جمع‌بندی

اینسرت تراشکاری به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر ماشین‌کاری مدرن، باعث افزایش سرعت، دقت و صرفه‌جویی قابل توجه در هزینه‌های تولید می‌شود. شناخت انواع اینسرت، ویژگی‌های هر کدام، انتخاب صحیح بر اساس نوع کار و رعایت نکات نگهداری، نقش مهمی در بالابردن کیفیت نهایی و جلوگیری از توقف خط تولید دارد.

در نهایت انتخاب اینسرت مناسب، توجه به مارک‌های معتبر، تهیه از مراکز تخصصی و مشورت با اساتید این حوزه، کلید موفقیت در پروژه‌های ماشین‌کاری است.